Ерөнхий шинж:

Бие ээрүүл хэлбэртэй. Биеийн зүс цоохордуу, маш хувирамтгай. Биеийн хажуугаар хөндлөн эгнээ үүсгэсэн том бараан толботой. Заримдаа нарийн зураас хэлбэртэй Ам жижигхэн, дээд эрүү доод эрүүг бага зэрэг давсан. Залигуур араа хоёр эгнээ 2.5-4.2 (2.4-4.2 ховор тохиолдоно) шүдтэй. Заламгайн өргөс 8-11. Сүүлний сэлүүрээс бусад нь дугуйвтар урт. Нурууны сэлүүрт салаалаагүй III, салаалсан 7(8), сүвийн сэлүүр салаалаагүй III, салаалсан 6-7, хэвлийн сэлүүрт салаалаагүй I, салаалсан 13-15, цээжний сэлүүр салаалаагүй II, салаалсан 6-7 гуурстай. Хажуугийн шугам бүрэн бус, тасалдсан. Хайрс жижигхэн, хэвлийд хайрсгүй. Нүд нилээд дээр байрласан. Дух хавтгай. Хамрын сүвний хоорондын зай түмбэгэр.

Биологийн онцлог:

Агнуурын бус загас. Ердийн варлангийн биеийн урт 8-9 заримдаа 12.5 см хүрнэ. 2 наснаас бэлгэ боловсордог. Энэ үед 5 см орчим урттай байна. 4 сараас 7 сар хүртэл голын урсгал бүхий элс, хайрган хэсэгт түрсээ хэсэгчилэн шахна. Түрсний голч 1.4-1.6 мм. Түрс наалдамхай чанартай. Сэлүүрүүд шаравтар, заримдаа улаавтар ялангуяа үржлийн үед биеийн хажуугийн хөндлөн эгнээ толбо улам тод болж атуухын завьжны угаар улаан ягаан болно. Хэвлийн хэсэг, заламгайн хавтасны зах, нуруу, хэвлий, сүвийн сэлүүрүүдийн угаар тод улаан ягаан өнгөтэй болдог. Атуухын сэлүүрүүд дэрийж, толгой дээгүүр нь маш олон хурц шовх төвгөрүүд бий болдог. Атуу 0.7-3.0 мянган ширхэг түрс гаргана. Хөвөгч амьтад, ёроолын шавьжийн авгалдай, замгаар хооллох ба агнуурын ач холбогдолтой загасны түрсийг идэж сүйтгэнэ. Варлан нь тул загасны үндсэн тэжээл болдог.

Амьдрах орчин:

Нуур голын түргэн урсгалтай хэсэг, эргийн дагууд амьдарна. Ердийн варлан ихэвчлэн сүрэг үүсгэдэг, маш их хөдөлгөөнтэй загас. Зуны улиралд голын эргийн хурдан халдаг гүехэн хэсгээр маш өтгөн сүрэг үүсгэн бэлчээрлэдэг.

Хамгаалалтын статус:

Бүс нутагт анхааралд өртөхөөргүй

Тархац:

Ердийн варлан хамгийн өргөн тархалттай загас. Төв азийн гадагш урсгалгүй ай саваас бусад ай савын Шишгэд, Сэлэнгэ, Дэлгэр мөрөн, Идэр, Чулуут, Хануй, Хүнүй, Орхон, Ерөө, Хараа, Цөх, Хүдэр, Туул, Хөвсгөл, Тэрхийн цагаан, Дархадын нуурууд, Булган гол, Өгий нуур, Онон, Хэрлэн, Халх, Оршуун гол, Буйр нуур зэрэг бараг бүх гол мөрөн, нуурт амьдарна.

Агнах, барихыг хориглох хугацаа:

Жил бүрийн 4-р сарын 1 өдрөөс 6-р сарын 14 өдөр хүртэл ахуйн болон тусгай зориулалтаар агнах, барихыг хориглоно.